Alzheimer, wat een ellendige ziekte

Tweet

Foto via doordieh.nl

Vandaag is het alweer een jaar geleden dat mijn opa overleed. Een man die altijd sterk was en een echte opa voor zijn kleinkinderen. Vele mooie herinneringen zijn er zeker nog aan vroeger, aan de tijd dat “opa nog opa was”. Van paardje rijden op zijn rug tot aan logeerpartijen bij opa thuis aan zee: ze staan nog zo op mijn netvlies, terwijl die periode toch al lang achter ons ligt.

De tijd dat “opa nog opa was”

Zo’n 15 jaar geleden begon mijn opa ineens vergeetachtig te worden. Hij was toen ongeveer 75, dus dan kan het natuurlijk gebeuren dat je dan af en toe wat vergeet. Het begon met wat kleine dingen, zoals vergeten de post open te maken en vergeten zijn blouse te strijken.

Je moet weten, mijn opa was echt een opa van de oude stempel: deze man zag er altijd tip top uit: 3-delig pak en altijd representatief alsof hij elk moment een sollicitatiegesprek had. Ook fietste hij in die jaren nog behoorlijk wat af; eerst samen met mijn oma, maar toen zij 20 jaar geleden plotseling overleed bleef hij toch gewoon fietsen en was hij druk met allerlei sociale dingen in zijn woonplaats.

Maar goed, toen hij langzaamaan wat kleine dingetjes vergat, hadden wij nog niet door dat dit de eerste voortekenen van Alzheimer waren. Zelf was hij ook nog heel helder en wist hij voor iedereen de schijn op te houden en gaf hij vaak aan: “Ach, ik word ook oud en oude mensen vergeten nog al eens wat”. Na de kleine dingetjes, begon hij echter steeds meer te vergeten: hij vergat voldoende te drinken en ook de medicijnen die bij de ouderdom kwamen kijken vergat hij nog wel eens in te nemen.

“Ach, ik word ook oud en oude mensen vergeten nog al eens wat”

De eerste echte tekenen van Alzheimer kwam op het moment dat hij de weg niet meer kon vinden met de auto en dat hij zo maar een aantal uur rond had gereden voor hij zijn huis weer gevonden had; het klinkt in eerste instantie grappig, maar wij waren uiteraard behoorlijk ongerust toen we het hoorden. En toen kwam ook een vervelend moment: het was niet meer verantwoord om hem in zijn autootje te laten rondrijden. Het was een van de lastigste momenten: het beetje mobiliteit wat mijn opa nog had van hem af nemen, maar het kon helaas niet anders.

Je kon goed aan hem merken dat ook zijn herinneringen steeds verder terug in de tijd gingen; eerst vertelde hij nog uitgebreid over wat hij die week of dag gedaan had, maar steeds vaker kwamen de verhalen over vroeger ter sprake: verhalen over hoe hij zijn bedrijf op had gestart en daarna voornamelijk verhalen over de oorlog en hoe hij ondergedoken had gezeten. Erg mooie verhalen, maar je kon daardoor wel merken dat zijn geheugen dus steeds verder achteruit ging.

Naarmate de tijd vorderde werd het steeds erger met zijn Alzheimer en zat er niets anders op dan een plekje te zoeken waar hij in de gaten gehouden kon worden. In eerste instantie kozen we voor een plekje in de buurt waar hij de afgelopen decennia had gewoond, omdat hem dit nog enigszins houvast zou geven. Nadeel hiervan was dat de familie niet meer in de buurt van zijn omgeving woonde en we toch regelmatig op bezoek wilden gaan.

Na een paar jaar werd er dan ook besloten om een plekje centraler in Nederland te zoeken wat voor iedereen goed te bereiken was. Het werd een mooi plekje in een bosrijke omgeving waar hij dus ook nog regelmatig naar buiten kon gaan (onder begeleiding). Maar o, wat is het moeilijk om na een bezoek aan je opa de deur letterlijk achter je in het slot te horen vallen; de bewoners zaten door, voor hun eigen veiligheid, achter een gesloten deur. Op de afdeling waar opa zat, woonden nog een aantal mensen. Sommige van deze mensen waren al in een heel ver stadium van Alzheimer en dat was verschrikkelijk om te zien; vooral het besef dat het met mijn opa ook die kant uit zou (kunnen) gaan, zorgde ervoor dat je spontaan tranen in je ogen kreeg.

Het moeilijkste moment van de ziekte was toch wel het moment dat opa niemand meer herkende. Hier was sprake van hoe langer dat opa iemand kende, hoe langer hij ook die persoon nog herinnerde. Zo gebeurde het dat hij op een gegeven moment zijn kleinkinderen niet meer herkende en langzaam ook zijn eigen kinderen niet meer. Wat hebben we het daar met z’n allen moeilijk mee gehad.

Gelukkig waren er zeker ook mooie momenten: Opa hield van een goed glas port en verse haring. Het was dan ook elke keer feest als we daarheen gingen en we namen dit voor hem mee: je zag de twinkeling in zijn ogen en slobberde achter elkaar een glas port en een verse haring naar binnen, heerlijk :). Ook de humor die mijn opa kenmerkte heeft hij nog hele lange tijd behouden; tot het moment dat hij echt geen besef meer had van wat er om zich heen gebeurde, bleef hij flirten met medebewoonsters en de dames van de verpleging. We hebben vooral dubbel gelegen rondom kerst toen hij de charmeur uit hing en zijn chocolaatjes met de dame van het marktkraampje wilde delen.

Haring en Port: daar was opa altijd voor in

Op het moment dat J geboren werd, had mijn opa helaas al geen besef meer wat er zich allemaal afspeelde: hij onderging de dagen zonder dat hij er zichtbaar plezier meer in had. Wat had ik graag gewild dat hij beseft had dat zijn eerste achterkleinzoon geboren was; dat J de opa mee kon maken zoals ik hem gekend heb: een sterke man vol humor die van allerlei dingen ondernam met zijn kleinkinderen.

En toen kwam daar het bericht van een tante: zij had van het verzorgingstehuis te horen gekregen dat opa weigerde om te eten of te drinken. Aan de ene kant vreselijk om te horen, maar aan de andere kant zo trots op mijn opa dat hij zelf de beslissing wilde nemen dat hij niet langer op deze manier wilde leven. Na een paar dagen kregen wij te horen dat, als wij nog afscheid wilden nemen het nu toch wel het moment was om dat te komen doen. Op dat moment nam ik een hele lastige  beslissing. Ik had J tot aan dat moment nog niet mee durven nemen naar mijn opa omdat opa dus niet meer de opa was zoals ik mij herinnerde. Ondanks dat besloten wij toen om J mee te nemen tijdens het laatste bezoek aan opa. Ik ben zo blij dat we hem mee hebben genomen. We hebben hem voorgesteld aan opa en uitgelegd aan J dat opa erg ziek was en dat dit de laatste keer zou zijn dat hij opa zou ontmoeten. Opa leek toch enigszins door te hebben wie deze kleine man was en zijn ogen sprankelde zelfs een beetje.

De man bleek nog zo sterk te zijn dat hij pas bijna een week later op moest geven. Uiteraard waren er goede afspraken met de verpleging gemaakt dat opa absoluut geen pijn mocht krijgen. Zijn pijnstillers werden nauwkeurig in de gaten gehouden en hij is uiteindelijk vredig in een diepe slaap gevallen.

Ik  hoop dat er snel een oplossing wordt gevonden voor deze ziekte, want wat is het moeilijk om een fysiek sterk iemand op deze manier mentaal zo achteruit te zien gaan…

Heb je ook ervaringen met Alzheimer en herken je bovenstaande situaties? Ik ben benieuwd naar jullie reacties!